Hattatlar Sofası

Son devir Osmanlı hat san‘atının ta’lik bâbındaki en meşhur isimlerinden biri olan Hasan Hüsnî Efendi, Karinâbâd’daki Hüseyin Çelebi Medresesi’nin müderrisi Abdülvehhâb Efendi’nin oğlu olup H. 1256/M. 1840 senesinde orada doğmuştur. Bu münâsebetle Türk hattatları meyânında “Karinâbâdî” lâkabıyla iştihâr etmiştir.

İbtidâ’î tahsîlini memleketinde ikmâl eyledikten sonra H. 1273/M. 1854-1855 senesinde İstanbul’a giderek, medrese eğitimi yanında, huzur-ı hümâyûn hocalarından Alî Efendi’nin Fâtih Cami’ndeki dersine müdâvemetle Arapça ve dînî ilimlerden icâzet almış olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, eğitimini tamamladıktan sonra Bâb-ı Fetvâ Kitâbeti’nin hulefâlarından olmuştur.

H. 1285/M. 1868 senesinde babasının vefâtı üzerine peder-mânend usûlüyle mezkûr müderrisliğe ta’yin edilince memleketine dönmüş olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, on sene müddetle tedrîs-i ilimle meşgul olduktan sonra H. 1295/M. 1878 senesinde tekrar İstanbul’a dönerek Fetvâhâne’de göreve başlamıştır. H. 5 Receb 1297/M. 13 Haziran 1880 tarihinde ta’yin olunduğu Ezine Niyâbet-i Şer‘iyyesi’nde iki yıl üç ay görev yaptıktan sonra 22 Ağustos 1883’de İ’mâlât-ı Şer‘iyye-i Umûr-ı Tahrîriyye mu’avin-i sânîsi olarak, tekrar Fetvâhâne’ye dönmüştür.

H. 1305/M. 1888 senesinde 500 guruş ma’aşla Fetvâhâne’nin müsevvidliğine terfi edildiği gibi ilâveten Mekteb-i Nüvvâb’ın ta’lik hocalığına ta’yin edilen Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, bu münâsebetle İstanbul Müderrisliği rütbesini ittihâz eylemiş, H. 1318/M. 1900 senesinde de rütbesi Hareket-i Altmışlı’ya yükseltilmiştir. 19 Mart 1904 tarihinde Trabzon Mevleviyeti’ne nâ’il olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, 14 Eylül 1909’da 1500 guruş ma’aşla İ’mâlât-ı Şer‘iyye Odası’nın birinci sınıf müsevvidliğine terfi etmiş ve bu mesnedde iken 20 Haziran 1912 tarihinde emekliye sevkedilmiştir.

Bu hâl üzere iken H. 3 Muhârrem 1333/M. 22 Kasım 1914 tarihinde vefât etmiş olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi Fâtih Cami hazîresine defnedilmişse de, nâmına mezartaşı dikilmemiştir. Vefâtı üzerine Sabah Gazetesi’nde neşrolunan makalede, “Bâb-ı Fetvâ’da ve Medresetü’l-kuzât’da mu’allimlik sûreti ile ta’lik yazıyı neşr ü ta’mîme muvaffak olduğu” şeklindeki beyânâttan da anlaşıldığı üzere, bilhassa İran tarzı ta’lik hattında zamanının en kudretli hattatı idi.

Hat san‘atına medrese eğitimi esnâsında alâka duymuş olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, “sâhib-i kalem” nâmıyla ma’rûf Mirzâ Aka’nın yetiştirmelerinden Üsküdar Mevlevîhânesi Şeyhi Mehmed Zekî Dedeefendi’den İran tarzında ta’lik yazının nazârî ve amelî inceliklerini öğrendikten sonra icâzetine nâ’il olmuş ve gayret ve kabiliyetiyle de zamanının güzîde ta’lik-nüvislerinden bir haline gelmiştir.

Hatt-ı ta’lik meşkedecekler için hazırlamış olduğu bir risâlesi neşredilmiş olan Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi hatt-ı ta’likin Cumhuriyet dönemindeki en ma’ruf isimlerinden olan Azîz Rıfâ’î, Hulûsî Yazgan, Ahmed Hamdî Tezcan ve Kemâl Batanay’ın hocasıdır. Ayrıca Mehmed Bahâ’eddîn Efendi ve Safranbolulu Mehmed Vasfî Efendi ile Mekteb-i Nüvvâb’dan öğrencileri olan ulemâdan Hâfız Ahmed Memdûh Efendi, İstanbullu Halîl Efendi, Mehmed Âsaf Efendi ve İstanbullu Mehmed Nûrî Efendi ile Kadırî meşâyihinden İstanbullu Ahmed Muhyiddîn Efendi de ta’lik hattını ondan meşkederek icâzet almışlardır.

Kaynakça

Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi, Kurrasetü Hasan Karinâbâdî, İstanbul 1304; Son Hattatlar, s. 550; Meşhur Hattatlar, ss. 304-306; SDOU, I, ss. 180-181; İslam Araştırmaları Dergisi, 6, ss. 131-136.